Α. Γενικά Στοιχεία
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) αποτελεί το κεντρικό στοιχείο του σχεδίου της NextGenerationEU της Ε.Ε., για να βγει ισχυρότερη και πιο ανθεκτική από την κρίση της πανδημίας του COVID-19.
Στο πλαίσιο του κανονισμού του ΤΑΑ, κάθε κράτος μέλος υπέβαλλε ένα εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (EΣΑΑ) στο οποίο προσδιορίζονται οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις τις οποίες το κράτος μέλος δεσμεύεται να υλοποιήσει.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», φιλοδοξεί να πυροδοτήσει μια θεμελιώδη αλλαγή οικονομικού περιβάλλοντος προς ένα πιο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο παραγωγικό μοντέλο, με πιο αποτελεσματικό και ψηφιοποιημένο κράτος, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και με ένα ποιοτικό και αποτελεσματικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας, προσβάσιμο σε όλους. Συγκεντρώνει 31,16 δισ. Ευρώ, εκ των οποίων οι ευρωπαϊκοί πόροι είναι 30,5 δισ. ευρώ που θα διοχετευθούν μέσω επιχορηγήσεων και δανείων.
Ειδικότερα, τα δάνεια του ΤΑΑ προορίζονται για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που εμπίπτουν στους ακόλουθους πέντε θεματικούς άξονες, πυλώνες του ΕΣΑΑ:
α) Πράσινη μετάβαση,
β) Ψηφιακός μετασχηματισμός,
γ) Καινοτομία Έρευνα & Ανάπτυξη,
δ) Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων και
ε) Εξωστρέφεια.
Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στοχεύουν στη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων, χρηματοδοτούμενων τουλάχιστον με 50% από τα ίδια κεφάλαια των επενδυτών και δάνεια προερχόμενα από τραπεζικό δανεισμό, ή/και Ευρωπαϊκούς Χρηματοπιστωτικούς Θεσμούς (ΕΤΕπ-Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ΕΑΤ κλπ).
Το επιτόκιο δανείου του ΤΑΑ κυμαίνεται από 0,35%, εφόσον πληρούνται οι κανόνες Κρατικών Ενισχύσεων. Η διάρκεια του δανείου είναι από 3 έως 12 έτη με περίοδο χάριτος έως τρία έτη. Σε αιτιολογημένες περιπτώσεις, δύναται να επεκτείνεται έως τα πέντε έτη.
Η διαδικασία Αξιολόγησης της επιλεξιμότητας των επιχειρηματικών σχεδίων διενεργείται:
Α) Από το τραπεζικό ίδρυμα το οποίο αξιολογεί τη δυνατότητα δανειοδότησης του επενδυτικού σχεδίου με τραπεζικούς όρους και
Β) Από Πιστοποιημένο Ανεξάρτητο Ελεγκτή (“ΠΑΕ”) που αξιολογεί την επιλεξιμότητα των επενδύσεων ως προς τις απαιτήσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ελέγχει τη συμμόρφωση με τους κανόνες κρατικών
Β. Επιλέξιμοι φορείς υλοποίησης επενδύσεων (δικαιούχοι)
Προτάσεις χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων μπορούν να υποβληθούν από φορείς υλοποίησης που μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εφόσον δεν αποκλείονται λόγω καταστατικής ή πραγματικής έδρας (βλ. Υπουργική Απόφαση Αριθμ. 159337 ΕΞ 2021 στα Σχετικά Αρχεία) και δεν ανήκουν στις αποκλειόμενες δραστηριότητες σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 159335 ΕΞ 2021 «Κριτήρια αξιολόγησης της επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων που χρηματοδοτούνται με δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» (βλ. Σχετικά Αρχεία).
Σε περίπτωση νομικού προσώπου, ο Φορέας Υλοποίησης πρέπει να εμπίπτει και σε μία τουλάχιστον από τις εξής περιπτώσεις:
(α) να αποτελεί ιδιωτική επιχείρηση ή
(β) να αποτελεί επιχείρηση στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας, η κρατική συμμετοχή είναι μικρότερη ή ίση του πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου ή
(γ) να αποτελεί επιχείρηση, η οποία ανεξαρτήτως του ποσοστού κρατικής συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιό της, έχει στην κυριότητά της ή/και διαχειρίζεται δίκτυα ενέργειας, που αποτελούν φυσικό μονοπώλιο.
Κάθε υποψήφιος επιλέξιμος Φορέας Υλοποίησης δύναται να υποβάλει παραπάνω από μία πρόταση έργου ή να συμμετέχει σε περισσότερους από έναν υποψήφιους επιλέξιμους Φορείς Υλοποίησης.
Γ. Επιλέξιμες δαπάνες
Όσον αφορά στις επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων που χρηματοδοτούνται με δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, σε αυτές συμπεριλαμβάνονται όσες πραγματοποιούνται εντός της ελληνικής επικράτειας και αφορούν στα παρακάτω:
α. Γήπεδα αγορά, γήπεδα χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις), διαμόρφωση γηπέδων.
β. Κτίρια αγορά/κατασκευή, κτίρια χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις).
γ. Εξοπλισμός αγορά/κατασκευή, εξοπλισμός χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις).
δ. Μεταφορικά μέσα αγορά, μεταφορικά μέσα χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις).
ε. Άυλα αγορά/κατασκευή, άυλα χρήση (αποσβέσεις/συνδρομές).
στ. Μισθοδοσία συνδεδεμένη με το επενδυτικό σχέδιο.
ζ. Μετακινήσεις/εξοδολόγια.
η. Υπηρεσίες τρίτων.
θ. Αναλώσιμα.
ι. Λειτουργικά (επικοινωνία, ενέργεια, συντήρηση, μισθώματα, έξοδα διοίκησης, ασφάλιση κ.λπ.).
ια. Κόστος κεφαλαίων.
ιβ. Κεφάλαιο κίνησης (δαπάνες λειτουργίας, δαπάνες σχετικές με το συναλλακτικό κύκλωμα της επιχείρησης, ΦΠΑ, κ.λπ.).
ιγ. Δαπάνες προώθησης και επικοινωνίας (marketing).
Η αγορά γηπέδου είναι επιλέξιμη, εφόσον είναι συνυφασμένη με το επενδυτικό σχέδιο και δεν ξεπερνά το 30% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.
Το άθροισμα του κεφαλαίου κίνησης και των δαπανών προώθησης και επικοινωνίας δεν μπορούν να ξεπερνούν το 30% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.
Σε κάθε περίπτωση, τα πιστωτικά ιδρύματα δύνανται να χορηγούν πρόσθετα δάνεια, καθ’ υπέρβαση του ποσοστού του δανείου συγχρηματοδότησης, προκειμένου να καλύψουν μη επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου.
Δ. Μη επιλέξιμες δραστηριότητες
Αποκλείονται από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης:
α. Δραστηριότητες που απαγορεύονται από την κείμενη εθνική νομοθεσία.
β. Δραστηριότητες που περιορίζουν τα ατομικά δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες ή παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
γ. Στον τομέα των αμυντικών δραστηριοτήτων, η χρήση, ανάπτυξη ή παραγωγή προϊόντων και τεχνολογιών, που απαγορεύονται από το ισχύον διεθνές δίκαιο.
δ. Προϊόντα και δραστηριότητες, που συνδέονται με τον καπνό (παραγωγή, διανομή, μεταποίηση και εμπόριο).
ε. Δραστηριότητες, που εξαιρούνται από τη χρηματοδότηση, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του κανονισμού Horizon Europe.
στ. Τυχερά παιχνίδια (δραστηριότητες παραγωγής, κατασκευής, διανομής, μεταποίησης, εμπορίου ή λογισμικού).
ζ. Εμπόριο του σεξ και συναφείς υποδομές, υπηρεσίες και μέσα.
η. Δραστηριότητες, που αφορούν ζώντα ζώα για πειραματικούς και επιστημονικούς σκοπούς, εφόσον δεν υπάρχει εγγύηση για τη συμμόρφωση με τη σχετική Ευρωπαϊκή Σύμβαση.
θ. Δραστηριότητα ανάπτυξης ακινήτων. Ωστόσο, οι δραστηριότητες στον τομέα των ακινήτων, που σχετίζονται με τους στόχους του Ταμείου και εντάσσονται σε έναν εκ των πέντε πυλώνων του δανειακού σκέλους του, είναι επιλέξιμες.
ι. Χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες που αποσκοπούν σε εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, καθώς και δραστηριότητες τραπεζικών ιδρυμάτων και συνδεδεμένων με αυτά επιχειρήσεων, που ασκούν χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες.
ια. Παροπλισμός, λειτουργία, προσαρμογή ή κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής.
ιβ. Δραστηριότητες και περιουσιακά στοιχεία, που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένης της μεταγενέστερης χρήσης.
ιγ. Δραστηριότητες και περιουσιακά στοιχεία, στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ (ΣΕΔΕ) για την επίτευξη των προβλεπόμενων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που δεν είναι χαμηλότερες από τους σχετικούς δείκτες αναφοράς που ορίζονται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2021/447 της Επιτροπής.
ιδ. Δραστηριότητες και περιουσιακά στοιχεία, που σχετίζονται με χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, αποτεφρωτήρες και μονάδες μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας.
ιε. Δραστηριότητες και περιουσιακά στοιχεία, όπου η μακροπρόθεσμη διάθεση αποβλήτων μπορεί να βλάψει το περιβάλλον.
